تاریخچه حضور کردان در شهرستان کردکوی

تاریخچه حضور کردان در شهرستان کردکوی

***

نام ً کرد ً همیشه یاد آور خصال پسندیده ی پهلوانی، سلحشوری، دلاوری از یکسو، و سخت کوشی، بردباری، پاکدلی، ساده دلی و جوانمردی از دگر سوست.  این مرزنشینان،‌به استناد صفحات تاریخ، حراست سرزمین ما را بعهده داشته اند و با خود گذشتگی ها و جانفشانی ها و نثار خون خود، به دفاع از ایران و هموطنان برخاسته اند.واژه ی کرد، به جز (یک مرد از تیره ی کرد ) ،‌به معنای ( گوسفندجران،‌چوپان و چادرنشین ) نیز آمده است. 

کردها، طوایف و اقوامی آریایی هستند که در کوهستانهای غربی ایران، عراق، ترکیه و نیز در سوریه شمالی زندگی می کنند.  نیز گروهها و دسته هایی از آنان در خراسان،  مازندران فارس و همچنین در جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان به سر می برند.

 کردها تیره ای از نژادهای قدیم ایرانی هستند و چند قرن پیش از میلاد در کوههای ً زاگرس ً مسکن گزیده اند.  کردها طوایف بسیار دارند که از جمله اند:  ًمکری ً، ً گوران ً،‌ ًکلهر ً، ًسنجابی ً، ًقبادی ً،‌ً زعفرانلو ً، ًبارزان لوً و ً شادلوً.

زبان آنها، یکی از شاخه های زبانهای باستانی ایران است و با وجود اختلاف هایی که در گویشهای گوناگون آنان وجود دارد،‌ همه از یک ریشه اند.

در دوران صفویه کردها از منطقه چناران (علیا) در نزدیک مشهد تا گلوگاه و کردکوی در گرگان پراکنده شدند.

 مطلبی که در ذیل آمده ازوبلاگ [[دور از وطن  ]] نقل شده است.

کردان کردستان جنوبی به ویژه اورامانات

 به مرکزیت پاوه تیرسازان و تیراندازان چابکی

 را در زمان قدیم داشته است

 و تا عهد قاجار چاقو و خنجر سازی و تیرو کمان سازی

 شغل آهنگران این منطقه بوده است.

نادر شاه در ۱۱۵۱ قمری بعد از شکست توپال پاشای عثمانی

 و گرفتن بغداد هنگام عبور از اورمانات

طوایف کاکه ای یا کاکو ای

که در اطراف کرکوک هم سکونت دارند

 با خود به مازندران و گلستان امروزی آورد

و در رکاب خود قرار داد

که اکنون در ارته قادیکلای قائمشهر

و پنبه چوله ساری به نام

کردهای کاکویی و جهان بیگلو معروفند.

همچنین از شهر پاوه طایفه های کیانی

و از شهر زور عراق طایفه ای کرد جاف

به نام عاقلی (عقیلی )

که نام کوهی در اطراف دربند خان عراق است

را چون تیراندازان ماهر و باروت سازان قابلی بودند

برای تجهیز سپاه خود و دفع ترکمن ها

به شهرهای مازندران و استرآباد حمله می کردند

و همراه خود آورده

و میرزا شفیع بیگ و احمد خان کیانی یا کیا رئیس

را از ملازمان خود نموده و به کردکوی کوچ داد

که با آمدن آنها دست ترکمن ها از این خطه قطع شد

و طایفه ی کیانی و عقیلی

ضربات سختی را به آنها وارد آوردند

اکنون در پاوه مناطقی به نام طایفه ی کیانی

هنوز بر سر زبان ها است

مثلا محل دهکده کیانی ها و که یانی

یا چشمه کیانی در غرب پاوه وجود دارد

و چندین باغ و محل هم مثل تهیل که یانی

درخت معروف طا در شرق پاوه که به نام کیانی است

و نادرشاه سهراب کیانی و عنایت بسطامی

که از آهنگران قابل پاوه بودند

برای خنجر سازی و تهیه باروت برای زنبورک های سپاه خود

به همراه خویش به کردکوی آورد

و حتی محمد بیگی نودشه ای (نودیجه ای )

و شاباز زاوری (ساوری) را که نقش کش جنگی

با صد در صد پیروزی بودند همراه سپاه خویش

به محل فعلی کردکوی آورده

و اکنون نام نودیجه (نودشه ) و زاور (ساور)

در شمال غربی پاوه که دو محل معروفند

بر زبان مردم جاری است

و زنبوک های نادرشاه که توپ های آتش زا بودند

توسط دلاوران کیانی و عقیلی راه اندازی میشد

و پیروزی سپاه نادر در گشودن قلعه ها

به کمک همین توپ های قلعه کوب بود

مردم کیانی پاوه در کردکوی در سال ۱۱۵۴ تمرکز یافته

ولی طایفه ی عقیلی را

نادر برای سرکوب افغانان به اصفهان برده

و بعد از شکست افغان ها سال بعد به کردکوی بازگشتند

وهمچنین طایفه ی صباغان را نادر

از کرمانشاه به حدود کردکوی کوچانید

و اکنون این طایفه در کرمانشاه دیده می شود

اما طایفه ی منوچهری و کرد رستمی هم

توسط نادر از اورامانات به کردکوی و بندگز کوچ داده شدند

تا دافع ترکمن ها باشند.

در غرب پاوه دهکده ای به نام نوریاب وجود دارد

که بزرگان کیانی پاوه قدیم در آنجا می زیسته اند

و آن محل به نام میرآباد پاوه و دیله ملک آنها بوده است

که با آمدن آنها به کردکوی محل آنها را کردان جاف ولدبیگی تصرف کردند.

ولی هنوز نام چشمه کیانی در این ده موجود است

و گفته می شود نور یاب نام دستگاهی بافنده بود

که پارچه بافان کیانی در قدیم از گیاه کنف

توسط این دستگاه عالی ترین پارچه کتانی ار به نام هلاوه می بافتند

و نام این دستگاه بعدا برای این دهکده هم انتخاب شد.

نادرشاه مردم دهکده های کلاته و سرکلاته وسوته را

هم که در اطراف مریوان اکنون به همان نام وجود دارند

به گرگان قدیم کوچانید تا سد ترکمن ها باشند

و حتی کردان ایروان را هم که ارمنی بودند

به ایلوار (از ایروان ارمنستان گرفته شده) و لیوان کوچ داد.

که لیوان و مردم ده لیقوان تبریز هردو نام ارمنی بوده

و به این حدود کوچانیده شدند.

منابع:

۱-کتاب کردان مهاجر به مازندران و استر آباد و خراسان

-نوشته ی مینورسکی نویسنده روس-ترجمه :ژیلا شهابی در سال ۱۳۴۰

۲-کتاب عشایر رکاب نادر شاه

-نوشته راولینسون انگلیسی - ترجمه : سامان جهان سوز در سال ۱۳۳۸

۳-کتاب کردنامه

- نوشته ایلزئوس آلمانی ترجمه: -دکتر احمد آرام سال ۱۳۳۸